این دلالی مثل دلالی های دیگر نیست - وبلاگ کاتالوگ و بروشور

به گزارش وبلاگ کاتالوگ و بروشور، روزنامه ایران نوشت: محمد 38 ساله است. یکی از صدها دلال ویلا و سوئیت اجاره ای در بندرانزلی که مقوای ویلا ویلایش را کنار خیابان ساحلی جلوی چشم مسافران تکان می دهد. حوالی ساعت 12 ظهر است و آفتاب پاییزی همچنان تند و پر قدرت می تابد. سر خیابان شریعتی دوم ایستاده؛ همان خیابانی که منتهی است به ساحل قو در بندر انزلی.

وقتی صدایش می زنم فکر می کند مشتری ویلا هستم. با هیجان می گوید هر چه بخواهی دارم؛ کنار دریا، تمیز با ماهواره و تلویزیون. تا می فهمد هدفم دریافت ویلا نیست سر درد دلش باز می شود و برایم تعریف می کند هر روز از ساعت 11 ظهر تا 2:30 بعدازظهر اینجاست، شیفت دوم کارش از غروب شروع می شود تا تاریکی هوا.

هر روز بیش از هفت - هشت ساعت را در انتظار مسافرانی می گذراند که دنبال ویلا هستند. روزی 50 تا 80 هزار تومان درآمد دارد، البته شش ماه اول سال، اما شش ماه دوم سال کارش حسابی کساد است. می رود بنایی، مسافرکشی یا هر کاری که از دستش بر بیاید. زن و دو بچه دارد، باید بالاخره خرجشان را بدهد. تأکید می کند که تنها شغلش همین است بدون بیمه و هیچ مزایایی اگر از سر بیکاری و فقر نبود، دلالی نمی کرد و می رفت سر یک کار درست و حسابی.

دلال های ویلا و سوئیت در بندرانزلی این روزها آن قدر زیاد شده اند و از هر قشر و سنی هستند که گیج می شوی. از بچه هفت - هشت ساله سر چهار راه ها ایستاده اند تا پیرمرد 70 - 80 ساله. در خیابان های منتهی به ساحل بیشتر. یکی خانه خودش را اجاره می دهد و برای آنکه پول دلال ندهد ترجیح می دهد خودش مقوا را تکان دهد. آن یکی بچه اش را به کار گمارده تا 20 درصد هزینه دلالی و پیدا کردن مسافر را ندهد و بیشتر برای خودش بماند. برخی ها هم که به تلاش دلال ها دل سپرده اند و از آنها خواسته اند برایشان مسافر خوب، کم جمعیت و تر و تمیز پیدا کند؛ آدم های قابل اعتماد. برخی هم اصلاً خانه یا ویلایشان را سپرده اند به مرکز اطلاع رسانی و گردشگری که زیر نظر اداره جهانگردی اداره می شود و پیه مالیات دادن را به جان خریده اند. سالی بیش از یک میلیون تومان. این مرکز مثل یک بنگاهی عمل می کند.

محمد سرش را می خاراند و به سمت ساحل اشاره می کند: دیگه فصل مسافر گذشته. مهر شده. برخی مسافرها هم بازی دارند، اذیت می کنند خانه لب ساحل می خواهند تر و تمیز هم باشد. دو خوابه باشد. با روزی 100 هزار تومان و 70 تومان خب مگه امکان داره؟ تازه مدام می گویند که تو مازندران و محمودآباد ویلای خوب گرفته اند با همین قیمت، خب ما اینجا نداریم.

محمد از صاحبان ویلا هم گلایه می کند؛ همان ها که چند تا خانه دارند، حقوق بازنشستگی دارند اما باز پایشان را در کفش دلال ها می کنند: خب بابا این همه پول داری، دو میلیون در ماه می گیری، خب دیگه خودت کنار خیابان نایست! تابلو نگیر نون ما رو دیگه آجر نکن. خیلی از ماها از سر بی بضاعتی و بی سرمایه گی آمده ایم اینجا. تنها سرمایه ما همین تابلومان است. حتی این آدم ها با ما درگیر هم می شوند. خب شما می توانید کلید بدهید ما برایت خانه پر کنیم، باز دندان گردی می کنی سر خیابان می ایستی.

محمد از دردسرهای مسافران هم می گوید؛ مسافرانی که ویلا اجاره می کنند و بعد زغال های قلیان را روی فرش می ریزند یا با خاکستر سیگار فرش صاحبخانه را می سوزانند و بعد صاحبخانه حرصش را سر دلال خالی می کند، اینکه چرا در گزینش مسافر دقت نکرده است. خیلی اوقات دلال ها این طوری ویلایی را از دست می دهند: خب دیگه ما آدم شناس نیستیم که. از کجا بفهمیم مسافر این جوری می کند.

خانه خود محمد قدیمی و کوچک است و مسافران هم علاقه ای به خانه های قدیمی ندارند و ترجیح می دهند خانه های بزرگ و نوساز اجاره کنند. او یکی دو تا از ویلاهایی را که به او سپرده اند نشانم می دهد. یکی از آنها سقف بنفش دارد و در کنار ساحل است درست بغل یک قلیان سرا. حیاط ویلا پر از نخاله های بنایی است و نه تنها گل و گیاهی در آن نروییده که باغچه اش پر است از سیمان و آجر. بنای ساختمان اما بزرگ است و آفتاب گیر. دو اتاق بزرگ دارد، هر کدام با دو تختخواب. شبی 300 هزار تومان اجاره اش می دهند از مجموع اجاره روزهایی که مسافر در اینجا اقامت می کند 20 درصد هم نصیب محمد می شود: ویلای قشنگی است حیف کنار قلیان سراست. بیشتر اونهایی که کنار دریا هستند، کنارشون این قلیانی ها هستند.

مجتمع های اقامتی هم در شهر زیاد دیده می شوند. تابلوی یک مجتمع اقامتی از دور دیده می شود، درست کنار هتل دلفین. سردرمجتمع رنگی است. حسن دلالی این مجتمع ها را برعهده دارد. 20 ساله است با چشم های سبز رنگ و با انرژی زیاد حرف می زند: این مجتمع ها کوچکند اما خب امن. خیلی از خانواده ها و خانم های تنها دنبال جای امن هستند اینجا هم ویلا داریم روزی 70 تومان - تا 150 تومان بستگی به متراژش دارد.

محوطه مجتمع اقامتی پر از رنگ است. صندلی ها، میزها و همه چیز رنگی است در انتهای حیاط مسیری هست که به دریا راه دارد. جت اسکی هم هست ساعتی 200 هزار تومان. درهای سوئیت ها یا همان ویلاها فلزی است. فضای داخلی سرد و بی روح است با یک یخچال کوچک، سینک دستشویی، چند مبل کهنه و چند تخت کنار هم. اصلاً انگار صاحب مجتمع به تنها چیزی که فکر نکرده جنبه زیبایی شناختی داخل اتاق ها بوده است. درست برخلاف محوطه اصلی که رنگارنگ است و تو دل برو. این سوئیت ها را شبی 70 هزار تومان اجاره می دهند. دو خوابه ها را شبی 100 هزار تومان. صاحب مجتمع که مرد مسنی است، توضیح می دهد: الان به این قیمت ها راضی می شوم وگرنه تابستان، کوچک ها را شبی 300 تومان می دهم و بزرگ ها را شبی 500 تومان. بعد به من که فکر می کند مشتری هستم نگاهی می اندازد: فقط با شناسنامه اجاره می دهیم فردا هم پسر خاله و پسر دایی بیاید قبولش نمی کنیم فقط با شناسنامه.

حسن دانشجوی سال دوم مهندسی در دانشگاه آزاد است. پدرش کارگر است و توان پرداخت شهریه دانشگاهش را ندارد: یک بار آمدیم وام بگیریم صدتا ضامن و چک خواستند، دنبال کار هم گشتم نبود که نبود در انزلی پول درآوردن سخت است. همه روی آورده اند به دلالی، من هم شدم دلال. درآمدش بد نیست ماهی یک میلیون در می آورم. نیمه اول سال خیلی بهتر است این روزها کمتر.

حسن برایم از کسانی می گوید که خانه خودشان را اجاره می دهند زن و بچه و شوهر جمع می شوند توی یک اتاق و خانه را در اختیار مسافر می گذارند: کی دلش می آید خانه خودش را اجاره بدهد اگر از سر فقر و نداری نباشد کی راضی می شود همچنین کاری کند؟

او یکی از همین خانه ها را نشانم می دهد. خانه رو به دریا نیست اما تر و تمیز است. صاحبخانه وسایل خوب و نو را ریخته در یک اتاق و قفل کرده. یک اتاق هم برای زندگی شان است. خانه اصلی شده برای اجاره به مسافر. عید تا شبی 800 هزار تومان هم اجاره رفته است. صاحبخانه خانه نیست و حسن کلید دارد: من دلال همیشگی شان هستم. صاحبخانه بیکار است خانه شده منبع درآمد اصلی شان. خرج پنج نفر را همین خانه می دهد اما گاهی مسافرها خوب از آب در نمی آیند یک بار چند مرد را که با خودشان کلی طلا داشتند اینجا گیر انداختیم، معلوم شد سارق حرفه ای هستند.

حسن یک مجتمع رفاهی نزدیک دریا را هم نشانم می دهد. شش واحد کنار هم. تاریک و با امکانات ساده اولیه. ولی فضای مقابل سوئیت ها دل باز است. پیمان مسئول مجتمع است: فقط با شناسنامه اجاره می دهیم. عیدها زیر 500 هزار تومان نمی دهم. الان شبی 150 هزار تومان. برگه صیغه هم نمی پذیریم به دردسر بعدش نمی ارزد. فقط شناسنامه.

علیرضا 35 ساله را در خیابان پاسداران انزلی می بینم با همان تابلوی معروف ویلا، ویلا لباس سر تا پا مشکی بر تن دارد. مدام موهای سرش را دور انگشتش می پیچد، یک جور عصبی و کلافه. می گوید عزادار است و از این مدل زندگی خسته شده. اینکه هر روز صد نفر را ببرد و ویلا نشان بدهد و آنها هم مدام گله و شکایت کنند. ویلاهایی که به نظر خودش عالی است. از نداشتن بیمه و از این کار موقتی هم خسته است اما ویلاهایی که علیرضا نشانم می دهد از همه خانه هایی که در شهر دیده ام شرایط نامناسب تری دارند.

در یک مجتمع رفاهی با ظاهری آشفته و نامنظم و روبه روی یک دیوار سیمانی اتاق های کوچک و دلگیری هستند که از لابه لای پنجره شان گوشه ای از آب دریا هم به چشم می خورد. به اصطلاح رو به دریا هستند. اینجا یکی از ویلاهای مورد علاقه علیرضاست که تلویزیون و ماهواره هم دارد. تلویزیون اتاق 14 اینچ هم نیست. او این اتاق را 70 هزار تومان اجاره می دهد. این اتاق یا سوئیت آنقدر حالت دلگیری دارد که چند دقیقه حضور در آن هم افسرده ات می کند چه برسد به چند روز.

علیرضا از میان کوچه های خاکی عبور می کند و یک خانه ویلایی با حیاط و آلاچیق با صفایش را نشانم می دهد، این خانه به نظرم مرتب می آید هر چند در جای پرتی واقع شده است. علیرضا شبی 150 هزار تومان اجاره اش می دهد و 20 درصد حق دلالی می گیرد اما خیلی زود معلوم می شود، صاحبخانه که یک پیرمرد است خودش شب ها در آلاچیق می خوابد و مسافران باید زیر نظر او زندگی کنند.

در سراسر شهر تا چشمت کار می کند تابلوهای مقوایی می بینی. از کودک و پیر و جوان هر کدام تکه های مقوا در دست دارند؛ همان تابلوهایی که شاید تنها سرمایه زندگی شان باشد، تابلوهایی که نوید ویلا می دهند اما معمولاً مسافر را به جایی می برند که نشانی از ویلا ندارد.