تا 50 سال آینده تمامی جنگل های ایران از بین می رود - وبلاگ کاتالوگ و بروشور

به گزارش وبلاگ کاتالوگ و بروشور، یک فعال محیط زیست گفت: در 70 سال گذشته هفت میلیون هکتار از جنگل های زاگرس از بین رفته و در حال حاضر تنها پنج میلیون هکتار جنگل در زاگرس به جای مانده است، اینچنین که به نابودی جنگل ها و مراتع کشور کمر همت بسته ایم متاسفانه تا 50 سال آینده تمامی جنگل ها و در 80 سال آینده تمامی مراتع را از دست می دهیم.

فرزاد علیزاده در مصاحبه با ایسنا، با بیان اینکه از 165 میلیون هکتار وسعت کشور 12میلیون هکتار آن شامل جنگل ها می گردد، گفت: جنگل های بلوط زاگرس با وسعت شش میلیون هکتار مساحت نزدیک به 50 درصد جنگل های ایران را تشکیل می دهند؛ 80 درصد عشایر کشور و بیش از 50 درصد دام کشور (65 میلیون دام سنتی در کشور وجود دارد) در این منطقه حضور دارند و 40 درصد آب کشور از این منطقه تامین می گردد.

علیزاده ادامه داد: کشور ما در عرض جغرافیایی (25 تا 40درجه) قرار گرفته است این یعنی کمربند بیابان های جهان از کشور ما می گذرد؛ میانه بارندگی جهانی 600 میلیمتر، اما در کشور ما 235 میلیمتر است (یک سوم میانه جهانی) بر این اساس کشور ایران را از نظر بارندگی در منطقه ها آب و هوایی خشک و نیمه خشک قرار می گیرد.

زوال و مرگ تدریجی بلوط های زاگرس

وی اعلام نمود: همین امر اهمیت جنگل های زاگرس را به عنوان وسیعترین رویشگاه جنگلی غیر تجاری (از نظر فراوری فرآورده های چوبی) گوشزد می نماید.

متاسفانه طی سال های اخیر فعالیت های انسانی و طبیعی متعددی باعث زوال و مرگ تدریجی درختان بلوط زاگرس شده است.

علیزاده گفت: در نظر داشته باشید یک درخت بلوط در شرایط ایده آل می تواند تا ارتفاع 40 متر و به طور میانه تا 600 سال عمر کند! با اینکه جنگل های زاگرس غیر تجاری محسوب می شوند، اما از نظر حفاظت از منابع خاک فراوری محصولات فرعی و ارزش های محیط زیستی اهمیت منحصر بفردی دارند (علیجانپور و همکاران 1389)

وی با اشاره به عواملی که باعث زوال درختان بلوط در زاگرس شده اند، اظهار کرد: چرای بی رویه دام و فعالیت های دامداری از جمله سرشاخه زنی (گلازنی) در اواخر تابستان و اوایل پاییز به منظور تهیه علوفه زمستانی دام، عبور و مرور دام در جنگل های زاگرس که موجب سم کوب شدن خاک شده و در نتیجه عبور هوا مختل می گردد، ریشه ها نفس نمی کشند و به خاطر سخت شدن خاک با اندک بارندگی سیل راه می افتد.

تجارت زغال بلوط پای انسان را به بکرترین نقاط زاگرس باز نموده است

وی ادامه داد: قطع درختان و هیزم گیری و تجارت ذغال بلوط یکی از تجارت های پرسودی است که پای انسان ها را به نقاط بکر زاگرس باز نموده است.

این فعال محیط زیست گفت: عدم زادآوری و خشکسالی در سال های اخیر نیز به نابودی بلوط های زاگرس اضافه نموده است. نفوذ ریزگرد ها موجبات ضعف فیزیولوژیک درختان بلوط را فراهم آورده به طوری که حملات حشرات و عوامل بیماری زا منجر به خشکیدگی درختان بلوط در جنگل های زاگرس شده است. (مهدوی و همکاران1394)

وی اضافه نمود: زراعت دیم در اراضی جنگلی تا آنجا پیش رفته است که تیغه وحشی گاوآهن ریشه بلوط های زاگرس را خراشیده است، این در حالی است که هزاران لیتر سم و کود شیمیایی به واسطه این نوع از کشاورزی وارد زمین شده و محیط زیست طبیعی زاگرس را مختل و از آن مهمتر شخم و شیار در دامنه هایی با شیب تند خطر فرسایش و از بین رفتن عوامل زیستی خاک و بروز سیل را دو چندان نموده است.

وی توضیح داد: به گفته کارشناسان، شخم زدن سطح منابع طبیعی و جنگل ها سبب می گردد تا قسمت های زیرین خاک در معرض جریان هوا قرارگرفته و رطوبت خود را از دست بدهد.

یک هکتار خاک حاصلخیز جنگلی حاوی 300 میلیون زیستمند همانند بی مهرگان، حشرات ریز، کرم ها و ... است که باوجود جنگل ها می توانند اصول خاک را حفظ و نقش موثری در افزایش حاصلخیزی خاک ایفا نمایند، اما با ورود سموم شیمیایی تمامی این زیست بوم از بین می رود.

سال جاری 15 هزار هکتار از بلوط های چندصد ساله در فارس خاکستر شد

علیزاده اظهار کرد: آتش سوزی های پی در پی که عموماً عامل انسانی داشته نیز یکی دیگر از دلایل نابودی جنگل های زاگرس است؛ تنها در خرداد ماه سال جاری آتش سوزی هفت روزه جنگل های زاگرس در کهمره سرخی فارس 15 هزار هکتار از بلوط های چند صد ساله این منطقه را به خاکستر تبدیل کرد.

وی ادامه داد: توسعه ناپایدار، یکی دیگر از دلایل تخریب زاگرس است. هزاران درخت برای احداث جاده یا خطوط انتقال گاز قطع می شوند و یا به خاطر آبگیری سد به زیر آب می فرایند، تنها با ساخت سد کارون سه حدود2500 اصله درخت بلوط از بین رفته است.

این فعال محیط زیست توضیح داد: آنچه معین است نادیده گرفتن شرایط اجتماعی و مالی حاشیه نشینان زاگرس و کم توجهی به عایدی آن ها و بالابودن نرخ بیکاری ساکنان این زیست بوم ارزشمند از معضلات اساسی تخریب بلوط های زاگرس است (تقریبا نیمی از ساکنان این منطقه ها دامدار و نیمی دیگر بسیار کم عایدی هستند) نگاه از بالا به پایین متولیان امر که متاسفانه به نظر می رسد اراده ای در تغییر آن وجود ندارد نیز مزید بر دلیل است.

50 سال دیگر هیچ جنگلی نخواهیم داشت!

وی گفت: در 70 سال گذشته هفت میلیون هکتار از جنگل های زاگرس از بین رفته است و در حال حاضر تنها پنج میلیون هکتار جنگل در زاگرس به جای مانده است، اینچنین که به نابودی جنگل ها و مراتع کشور کمر همت بسته ایم متاسفانه تا 50 سال آینده تمامی جنگل ها و در 80 سال آینده تمامی مراتع را از دست می دهیم.

منابع:

عوامل مؤثر در تخریب جنگل های بلوط منطقه اولاد قباد کوهدشت (آقباش و فلاحی1395)

آنالیز شرایط وعلل زوال جنگل های بلوط در نواحی زاگرس (سهراب، سعدیخانی، دریکوند1395)